‘Wees niet bang, want ik kom jullie goed nieuws brengen dat grote vreugde betekent voor heel het volk.’ (Lukas 2)
In 1935 schreef de historicus Huizinga:
„Wij leven in een bezeten wereld. En wij weten het. Het zou voor niemand onverwacht komen, als de waanzin eensklaps uitbrak in een razernij, waaruit deze arme Europese mensheid achterbleef in verstomping en verdwazing, de motoren nog draaiende en de vlaggen nog wapperende, maar de geest geweken”.”
Dat waren helaas profetische woorden want vijf jaar later brak de Tweede Wereldoorlog uit.
Ik haal ze aan omdat ook onze tijd bewogen is. Oorlogen in Oekraïne, Israël en Palestina, Soedan, Syrië. En met de veranderde politieke verhoudingen in de wereld is het de vraag welke kant het uit zal gaan. De sterke man en de grote bek lijken het voor het zeggen te hebben. Ons raken de harde taal en de hardvochtigheid waarmee vluchtelingen worden bejegend. In plaats van mensen met elkaar te verbinden worden tegenstellingen op de spits gedreven. Landen en mensen lijken alleen voor hun eigen belang en bezit te strijden. Waar klinkt nog een verhaal van verbinding en vrede? Wie zet zich in voor rechtvaardigheid? Wie komt op voor de zwakken? We zien blijkbaar liever hoge winsten, dan dat we ons inspannen om de rivieren nu eindelijk eens schoon te krijgen. We onderzoeken leven op Mars en leggen de focus niet op een eerlijke verdeling op aarde, en zorg voor het behoud van de goede schepping. Al deze ontwikkelingen roepen onzekerheid op.
En wellicht is er ook van alles gebeurd of aan de hand in uw persoonlijke leven dat als een donkere wolk over uw dagen hangt.
En in deze donkerte lezen wij over een licht bij Jesaja 9,1:
Het volk dat in duisternis ronddoolt
ziet een schitterend licht.
Zij die in het donker wonen
worden door een helder licht beschenen.
Hier klinkt een ander geluid. Jesaja spreekt van hoop terwijl niets erop lijkt te duiden dat er vrede zal zijn, en gerechtigheid op aarde. Het is een diep verlangen waarmee hij kijkt. Je zou het een visionaire bril kunnen noemen, waardoor hij de werkelijkheid anders ziet. Hij ziet niet alleen de vernietiging, hij ziet allereerst tekenen van hoop. Zoals de bloem die door het beton heen groeit en tot bloei komt. Het duister zal niet winnen.
Tegen deze achtergrond horen wij het verhaal van de geboorte. In Lukas 2 ontvouwt zich een hemelse liturgie boven de velden van Efratha rond een pasgeboren kind dat in een doek gewikkeld in een voederbak ligt. ‘ Wees niet bevreesd, want zie, ik verkondig u grote blijdschap!’ ‘Vandaag is in de stad van David voor jullie een redder geboren. Hij is de Messias, de Heer.’ Jezus is zijn naam. En Hij is het die de vrede brengt. Vrede met God en vrede met die ander en vrede met jezelf.
Dat is in onze wereld een bestreden boodschap. Het is wat Paulus kracht in zwakheid noemt. Het is een tégenverhaal, waarin een hoopvolle boodschap klinkt, én waarin de genadeloosheid van de machten in deze wereld onthuld wordt. Zo leert de liturgie ons de wereld zien: als de plaats waar dankzij Gods genade de duisternis moet wijken. Het onrecht, het geweld, de leugen, ze zullen niet het laatste woord hebben; evenmin de tranen en de bitterheid.
God is niet afwezig. ‘God is overal in de wereld waar wij te mismoedig zijn om van hem te houden’, zo zegt Christian Wiman. Juist als je op je gemak denkt te zijn met God, vertoont hij zich, melaats, als een bedelaar, als een kind geboren in een stal. Het begin is klein en onaanzienlijk: een kwetsbaar kind in een kribbe, geboren in een uithoek van het keizerrijk van de machtige Augustus. En zijn einde, zijn kruisdood, spreekt op het eerste gezicht alleen maar van nederlaag en mislukking. Maar toch: ‘want het dwaze van God is wijzer dan mensen, en het zwakke van God is sterker dan mensen’, schrijft Paulus over de Opgestane Christus (1 Kor. 1,25)
‘Heden is voor u de Redder geboren!’ Dat is het goede nieuws (Evangelie) dat het hele volk met vreugde zal vervullen. Een reden om feest te vieren. Die vreugde bid ik u, bid ik ons toe.
Namens het breed moderamen wens ik u een gezegend kerstfeest en heil en zegen voor het nieuwe jaar.
In Christus verbonden,
Ds. Marco Luijk
Classispredikant Noord-Brabant, Limburg en Réunion Wallonne
m.luijk@protestantsekerk.nl
tel. 06 52 33 52 85
Download deze tekst en veel meer in de KERSTGROET 2024 : Kerstboodschap 2024 ML
Gebed van de kerstnacht
Soms maakt het geen verschil
of we onze ogen openen of gesloten houden
zo donker is het in de wereld
wij zouden wel licht willen zien
daarom zijn we hier
omdat we een gerucht hebben gehoord
omdat we een ster hebben gezien
en omdat we hopen dat het gerucht tot lied
zal worden
en dat de ster op uw komst wijzen zal
Heer, wilt U ons laten zien
hoe groot het verschil is
tussen de nacht waarin wij wakker liggen
van angst en verdriet
en deze nacht waarin u verschijnt
wij bidden u: wordt geboren onder ons
en maak onszelf tot lichtbrengers in uw naam
in de nachten die komen gaan
in de dagen van duisternis
waarin wij bestaan.
Maria de Groot
