Hoe breken we los uit onze bubbels?
Juist nu heeft de samenleving het tegengeluid van de kerk nodig.

Samen met de scriba van onze kerk ds. René de Reuver en diaconaal coördinator Rommie Nauta schreef ik onderstaand artikel.
Prik de bubbel door. Stem voor het gezamenlijk belang

Nederland verbubbelt. Hoewel de verzuiling ruim achter ons ligt dreigt de samenleving opnieuw in segmenten uiteen te vallen. Waar vroeger mensen uit verschillende lagen en groepen elkaar beperkt ontmoetten vanwege de zuil waarin men zich ophield, ontmoeten mensen uit verschillende groepen elkaar nu nauwelijks vanwege het leven in de eigen bubbel. Deze ontwikkeling gaat aan geen levenssfeer voorbij en manifesteert zich ook in de politiek waar maar liefst 37 partijen meedoen aan de verkiezingen op 17 maart.

Geen gedeeld verhaal

De verbubbeling in de samenleving heeft tot gevolg dat veel politieke partijen nauwelijks in staat zijn een verhaal te vertellen dat verwijst naar een gemeenschappelijke basis. Dit maakt dat er steeds minder sprake is van ‘samen’ en dat de fundamenten van de samenleving ondermijnd worden. We willen hier niet zozeer ingaan op de oorzaken van deze ontwikkeling, al vallen er in kort bestek wel een paar te noemen: verdergaande individualisering, globalisering en neoliberalisme met zijn ‘vermarkting’ van de gezamenlijke verantwoordelijkheden als de zorg, de nutsinstellingen en het ov.
We willen het wel hebben over de gevolgen, want we maken ons zorgen over de zich verdiepende kloven tussen bevolkingsgroepen, verdergaande polarisatie, vervreemding en tegenstellingen die als vanuit loopgraven uitgevochten worden op het slagveld van de sociale media. Verbinding tussen groepen is broodnodig. Maar dat lukt alleen wanneer er een verhaal is waarin mensen zich herkennen en dat gedeeld wordt. Samen begint met zich bekommeren om elkaar, óók met de ander die anders is dan jij. Even weg uit je eigen bubbel dus. En we zijn ervan overtuigd dat ‘samen’ ook mogelijk is terwijl de meningen uiteenlopen. Het begin van de coronapandemie was in zoverre hoopvol dat je voelde dat er solidariteit was tussen mensen en het gevoel ergens samen voor te staan. Nu we een jaar verder zijn, verschijnen er weer steeds meer scheuren in dit ‘samen’.

Een krachtig tegenverhaal

Ook de kerken ontkomen niet aan de neiging gelijkgezinden op te zoeken en te functioneren als een bubbel. Maar het aardige is dat deze bubbel van binnenuit steeds opnieuw onder spanning komt te staan als gevolg van de boodschap van het evangelie. In het evangelie volgens Lukas bijvoorbeeld zie je dat Jezus steeds uit de eigen kring wegtrekt, grenzen overgaat en juist op de (vreemde) ander afstapt: een man die bezeten was, een zieke vrouw, een melaatse, een verlamde, een belastingambtenaar, een bezetter, een zondares en ga zo maar door. In zijn geboortestad Nazareth verkeerden ze nog even in de veronderstelling dat Jezus wel in zijn eigen bubbel zou blijven, maar als hij zegt dat hij niet voor hen gekomen is maar voor de armen, gevangenen, blinden en onderdrukten, zijn ze beledigd en blijkt hij niet welkom. Duidelijk is dat Jezus uitdaagt de bellen eens de andere kant op te blazen.

Religie biedt de samenleving een verbindend verhaal

In de parabel van de barmhartige Samaritaan wordt misschien wel het scherpst duidelijk wat hij bedoelt. Het verhaal is bekend, een reiziger wordt in elkaar geslagen en beroofd. Hij ligt gewond langs de weg. De mensen van zijn eigen volk lopen met een boog om hem heen, maar een vreemdeling – die met de nek wordt aangekeken – ontfermt zich over hem, verbindt zijn wonden en brengt hem naar een herberg.
Dit is slechts één van de vele verhalen die in de kerk klinken, waarmee we voortdurend worden uitgedaagd om buiten onze bubbel te kijken. Om om te zien naar onze naasten, ook al is hij/zij heel anders dan wijzelf. Daarom zetten zoveel leden van onze kerk zich in als vrijwilliger in verpleeghuizen, bij voedselbanken, als schuldhulpmaatje en in asielzoekerscentra. Omdat wij ten diepste geloven dat verbinding blijven zoeken met elkaar de enige weg vooruit is naar een leefbare samenleving. Daarom dagen wij iedereen uit – geïnspireerd door Jezus zelf – om op 17 maart niet te kiezen voor het eigen belang, maar voor het gezamenlijk belang. Als u degene aan de kant van de weg zou zijn, in wat voor maatschappij zou u dan willen leven?

Ds. René de Reuver, scriba voor de Protestantse Kerk in Nederland
Ds. Marco Luijk, classispredikant voor Noord-Brabant, Limburg en de Réunion Wallonne