Lieve zusters en broeders,

Als een echte moeder, zo schilderde de Italiaanse kunstenaar Rafaël Maria. Hij werd beroemd om zijn menselijke versie van Maria: stralend van de moederhormonen. Dat is nog steeds het ideaal. In de kunst zijn jonge moeders één en al geluk. Geen wolkje aan de lucht. In Rafaëls tijd waren schilders dienstbaar aan de kerk en het schoonheidsideaal.

Foto’s die raken

Veel kunstenaars van nu willen je van de automatische piloot af halen. Stop, kijk, voel, denk na.
Ron Mueck raakt mensen met zijn beelden. Bij hem geen schoonheidsideaal, maar veel meer de werkelijkheid in een beeld gevangen. Er straalt eenzaamheid en isolement uit zijn beelden. De vrouw op de foto hierboven kijkt nadenkend. Ze weet als pas bevallen moeder nog niet wat het leven haar en haar kind zal brengen.
Het zou Maria kunnen zijn die als jonge moeder haar revolutionaire lied uit Lukas 1 overdenkt:

Maria zei: ‘Mijn ziel prijst en looft de Heer,
mijn hart juicht om God, mijn redder:
Hij heeft oog gehad voor mij, zijn minste dienares.
Alle geslachten zullen mij voortaan gelukkig prijzen,
ja, grote dingen heeft de Machtige voor mij gedaan,
heilig is zijn naam.
Barmhartig is Hij, van geslacht op geslacht,
voor al wie Hem vereert.
Hij toont zijn macht en de kracht van zijn arm
en drijft uiteen wie zich verheven wanen,
heersers stoot Hij van hun troon
en wie gering is geeft Hij aanzien.
Wie honger heeft overlaadt Hij met gaven,
maar rijken stuurt Hij weg met lege handen.

Haar ziel looft en prijst de Heer, maar op deze foto lijkt ze ook na te denken over de consequenties dat de heersers van hun troon zullen worden gestoten, en dat wie gering is, aanzien krijgt, en dat de rijken met lege handen worden weggestuurd, en de armen overladen met gaven. Wist u dat nog niet zo lang geleden het Magnificat in meerdere landen verboden is geweest omdat de machthebbers er de kriebels van kregen dat dit lied elke dag gezongen werd in kerken in hun rijk? (Die landen waren India, Guatemala en Argentinië.)

Of zou Maria nadenken over het gegeven dat ze samen met Jozef moet vluchten naar Egypte omdat de machthebbers het op haar kind hebben gemunt? En dat Jezus al voor hij kon praten een vluchtelingenkind was. Gelukkig krijgt hij asiel daar in dat Egypte, waar ook zijn voorouder Mozes is weggetrokken.

Wat altijd weer een belangrijk gegeven is in de traditie is dat Jezus geboren is in een stal en gelegd werd in een kribbe (Lukas 2,7):

Ze wikkelde Hem in doeken en legde Hem in een voederbak, omdat er voor hen geen plaats was in het gastenverblijf.

Ze noemen het kind Jezus, en Immanuël. Wat betekent dat God met ons is. Je zou het kind verwachten in een paleis – hooggeboren. Dat het van hoog geboren is klopt, maar, zo blijkt hier, dit mensenkind is juist te vinden bij twee eenvoudige mensen. God is te vinden aan de rauwe kant van het leven, waar het donker is, waar mensen lijden, waar het schuurt en pijn doet.
Dat is de hoopvolle boodschap die licht brengt in een wereld waar oorlog is geboden, en waar mensen elkaar kwaad aandoen. Dat er licht schijnt in die duisternis, dat er hoop gloort, en dat dit kind zal getuigen van de zachte krachten, die zeker zullen winnen.

Dat is de onredelijke boodschap die met het kerstfeest weer zal kinken in de kerken. Het is fijn dat we dat weer in groten getale kunnen doen.

Mogen we ons ook dit jaar in ons persoonlijke en maatschappelijke leven richten op dit kind en zijn nadenkende moeder, op zijn vredesrijk en gerechtigheid en zijn boodschap van barmhartigheid en naastenliefde.

Ik wens u een gezegend kerstfeest en heil en zegen voor het jaar van onze Heer 2023.
In Christus verbonden

Ds. Marco Luijk
Classispredikant Noord-Brabant, Limburg en Réunion Wallonne
m.luijk@protestantsekerk.nl
tel. 06 52 33 52 85
website www.classisbrabantlimburg.nl

 

De kerstboodschap van ds. Marco Luijk kunt u nalezen/downloaden: Kerstboodschap 2022